购买
下载掌阅APP,畅读海量书库
立即打开
畅读海量书库
扫码下载掌阅APP

前言

《千字文》与《三字经》、《百家姓》并称为三大蒙学读物,是三大蒙学读物之中,唯一确切知道作者和成书时间的一部书。《千字文》这本蒙学经典之作,出自南朝才子周兴嗣。周兴嗣,字思纂,生年不详,梁武帝普通二年(521)病逝。周兴嗣祖籍南梁陈郡项(今河南项城),祖上曾任汉太子老师,家学素养厚重。他本人更是以文学著称一时,深得梁武帝萧衍赏识,授官员外散骑侍郎,奉命编纂国史,官终给事中。周兴嗣生前著有文集百余卷,文集十卷传世,但流传最广、最久远的,则是《千字文》。

《千字文》是周兴嗣奉诏编写的一篇韵文,篇名为《次韵王羲之书千字》。《梁书》对其有所记载,可惜太简略,还好宋朝《太平广记》中对其记载比较详细,为我们留存下来了《千字文》的成文情况:

当年,梁武帝希望诸王能够在太平年代成为饱学之士,但苦于没有一本合适的启蒙读物,就令文学侍从殷铁石从王羲之书写的碑文中拓下一千个不重复的字,每纸一字,供皇子们学习使用。但由于字字孤立,不便记忆,梁武帝寻思将这一千字编缀成一篇文章,于是,他召来员外散骑侍郎周兴嗣,说:“你才思敏捷,可为朕将这一千字编撰成一篇韵文。”周兴嗣领命,只用了一个晚上就编缀成一篇既有内涵而且朗朗上口的韵文。据说,周兴嗣也因用脑过度,一夜白头。梁武帝读到该韵文后,拍案叫绝,立即命令送去刻印,作为诸王的习诵课本,并刊之于世。这就是流传至今、已经哺育了1400多年历代儿童的《千字文》。周兴嗣因出色地编撰了《千字文》深得梁武帝的赞赏,被提拔为佐撰国史。

《千字文》每四字一句,全书共250句,行文流畅,气势磅礴,辞藻华丽,内容丰富。虽仅千字,其内容涉及天文、地理、历史、人世、处身、读书、农艺、园林、饮食起居、修身养性及封建纲常礼教等各个方面,可谓包罗万象,涵盖广泛。其最大优点则在于融知识性、可读性和教化性为一炉,诵读一遍即感到文采斐然,合辙押韵,朗朗上口,易诵易记,为初学者入门的最好教本。自此以后,不仅中国帝王之家有了一本集识字、书法和思想内容为一体的启蒙读物,而且我国乃至世界教育史上也有了一部流传最久、影响最大的蒙学教材。

《千字文》全文以儒学理论为纲,穿插诸多常识,用四字韵语写出,很适于儿童诵读。宋、明以后直至清末,其与《三字经》、《百家姓》一起,构成了我国最基础的启蒙读物。旧有打油诗云:“学童三五并排坐,天地玄黄喊一年”。不仅汉民族用作儿童启蒙教材,一些兄弟民族也使用。同时,《千字文》在中国文化史上也有独特地位,是历代各流派书法家进行书法创作的重要载体。隋唐以后,凡著名书法家均有不同书体的《千字文》作品传世。

与《百家姓》、《三字经》相比,《千字文》基本不存在被后人反复修改增补等问题,因而版本清楚,面貌原始,这给我们的阅读,带来了许多方便。此外,《千字文》对之后如《蒙求》、《三字经》、《龙文鞭影》、《弟子规》等一系列蒙书的编写内容和体例,有深刻的影响。

今天,我们在编写《千字文全集》一书时,参考了近年来相关权威著作,力争准确,通俗易懂,富有趣味。本书通过注释、译文、解读、史鉴典例等多种途径来诠释原文,使读者在生动有趣的故事中轻松愉快地理解全文,进而感受传统蒙学的博大精深。由于学识水平有限,书中可能存在这样或那样的缺点和不足,敬请广大读者给予批评指正。

《千字文》拼音全文

tiān xuán huáng zhòu hóng huāng

yuè yīng chén 宿 liè zhāng

rùn chéng suì pǐn tiáo yáng

yún tēng zhì jié wéi shuāng

jīn shēng shuǐ chū kūn gāng

jiàn hào quē zhū chēng guāng

guǒ zhēn nài cài zhòng gài jiāng

hǎi xián dàn lín qián xiáng

lóng shī huǒ niǎo guān rén huáng

shī zhì wén nǎi y ī

tuī wèi ràng guó yǒu táo táng

diào mín zuì zhōu yīn tāng

zuò cháo wèn dào chuí gǒng píng zhāng

ài shǒu chén rónɡ qiānɡ

xiá ěr shuài bīn guī wáng

míng fèng zài zhú bái shí cháng

huà bèi cǎo lài wàn fāng

gài shēn cháng

gōng wéi yǎng gǎn huǐ shāng

zhēn jié nán xiào cái liáng

zhī guò gǎi néng wàng

wǎng tán duǎn shì cháng

xìn 使 shǐ nán liáng

bēi rǎn shī zàn gāo yáng

jǐng xíng wéi xián niàn zuò shèng

jiàn míng xíng duān biǎo zhèng

kōng chuán shēng táng tīng

huò yīn è yuán shàn qìng

chǐ fēi bǎo cùn yīn shì jìng

shì jūn yuē yán jìng

xiào dāng jié zhōng jìn mìng

lín shēn xīng wēn qìng

lán xīn sōng zhī shèng

chuān liú yuān chéng yìng

róng zhǐ ruò yán ān dìng

chū chéng měi shèn zhōng lìng

róng suǒ shèn jìng

xué yōu dēng shì shè zhí cóng zhèng

cún gān cháng ér yǒng

yuè shū guì jiàn bié zūn bēi

shàng xià chàng suí

wài shòu xùn fèng

zhū shū yóu ér

kǒng 怀 huái xiōng tóng lián zhī

jiāo yǒu tóu fèn qiē zhēn guī

rén yǐn zào

jié lián 退 tuì diān pèi fěi kuī

xìng jìng qíng xīn dòng shén

shǒu zhēn zhì mǎn zhú

jiān chí cāo hǎo jué

huá xià dōng 西 èr jīng

bèi máng miàn luò wèi jīng

gōng 殿 diàn pán lóu guàn fēi jīng

xiě qín shòu huà cǎi xiān líng

bǐng shè bàng jiǎ zhàng duì yíng

yán shè chuī shēng

shēng jiē biàn zhuǎn xīng

yòu tōng 广 guǎng nèi zuǒ chéng míng

fén diǎn qún yīng

shè 稿 gǎo zhōng shū jīng

luó jiàng xiàng xiá huái qīng

fēng xiàn jiā qiān bīng

gāo guān péi niǎn zhèn yīng

shì chǐ chē jià féi qīng

gōng mào shí bēi míng

pán yǐn zuǒ shí ē héng

yān zhái wēi dàn shú yíng

huán gōng kuāng ruò qīng

huí hàn huì yuè gǎn dīng

jùn duō shì shí níng

jìn chǔ gēng zhào wèi kùn héng

jiǎ miè guó jiàn huì méng

zūn yuē hán fán xíng

jiǎn yòng jūn zuì jīng

xuān wēi shā chí dān qīng

jiǔ zhōu bǎi jùn qín bìng

yuè zōng tài dài shàn zhǔ yún tíng

yàn mén sài tián chì chéng

kūn chí jié shí dòng tíng

kuàng yuǎn mián miǎo yán xiù yǎo míng

zhì běn nóng jià

chù zǎi nán shǔ

shuì shú gòng xīn quàn shǎng chù zhì

mèng dūn shǐ bǐng zhí

shù zhōng yōng láo qiān jǐn chì

líng yīn chá jiàn mào biàn

jué jiā yóu miǎn zhī zhí

xǐng gōng jiè chǒng zēng kàng

dài jìn chǐ lín gāo xìng

liǎng shū jiàn jiě shuí

suǒ xián chǔ chén liáo

qiú xún lùn sàn xiāo yáo

xīn zòu lèi qiǎn xiè huān zhāo

yuán mǎng chōu tiáo

wǎn cuì tóng zǎo diāo

chén gēn wěi luò piāo yáo

yóu kūn yùn líng jiàng xiāo

dān wán shì nāng xiāng

yóu yōu wèi zhǔ ěr yuán qiáng

shàn cān fàn shì kǒu chōng cháng

bǎo pēng zǎi yàn zāo kāng

qīn jiù lǎo shào liáng

qiè fǎng shì jīn wéi fáng

wán shàn yuán jié yín zhú wěi huáng

zhòu mián mèi lán sǔn xiàng chuáng

jiǎo shǒu dùn yuè qiě kāng

hòu zhēng cháng

sǎng zài bài sǒng kǒng huáng

jiān dié jiǎn yào shěn xiáng

hái gòu xiǎng zhí yuàn liáng

luó hài yuè chāo xiāng

zhū zhǎn zéi dào huò pàn wáng 21q9DbxAlMfMsHx+WqnUF1BWrhz0DnqUGJvsDTdS7wLQlfQ3nAdrx/SUhEo/GFf6

点击中间区域
呼出菜单
上一章
目录
下一章
×