二、治家 èr zhì jiā

三姑六婆，实淫盗之媒；婢美妾娇，非闺房之福。童仆勿用俊美，妻妾切忌艳妆。祖宗虽远，祭祀不可不诚；子孙虽愚，经书不可不读。居身务期质朴，教子要有义方。勿贪意外之财，勿饮过量之酒。 sān gū liù pó shí yín dào zhī méi bì měi qiè jiāo fēi guī fáng zhī fú tóng pú wù yòng jùn měi qī qiè qiè jì yàn zhuāng zǔ zōng suī yuǎn jì sì bù kě bù chéng zǐ sūn suī yú jīng shū bù kě bù dú jū shēn wù qī zhì pǔ jiào zǐ yào yǒu yì fāng wù tān yì wài zhī cái wù yǐn guò liàng zhī jiǔ.

三姑六婆：三姑为尼姑、道姑、卦姑。六婆为牙婆、媒婆、师婆、虔婆、药婆、稳婆。

义方：为人行事应遵守的规矩法度。

社会上不正派的女人，都是奸淫和盗窃的媒介；美丽的婢女和娇艳的姬妾，不是家庭的幸福。家僮、奴仆，不可雇用英俊美貌的，妻、妾切不可有艳丽的妆饰。祖宗虽然离我们年代久远了，祭祀不可不虔诚；子孙即使愚笨，经书不可不勉力诵读。自己生活节俭，教育子孙为人行事要遵守的规矩法度。不要贪不属于自己的财物，不要喝过量的酒。 shè huì shàng bù zhèng pài de nǚ rén dōu shì jiān yín hé dào qiè de méi jiè měi lì de bì nǚ hé jiāo yàn de jī qiè bù shì jiā tíng de xìng fú jiā tóng nú pú bù kě gù yòng yīng jùn měi mào de qī qiè qiè bù kě yǒu yàn lì de zhuāng shì zǔ zōng suī rán lí wǒ men nián dài jiǔ yuǎn le jì sì bù kě bù qián chéng zǐ sūn jí shǐ yú bèn jīng shū bù kě bù miǎn lì sòng dú zì jǐ shēng huó jié jiǎn jiào yù zǐ sūn wéi rén xíng shì yào zūn shǒu de guī ju fǎ dù bù yào tān bù shǔ yú zì jǐ de cái wù bù yào hē guò liàng de jiǔ.

与肩挑贸易，毋占便宜；见穷苦亲邻，须加温恤。刻薄成家，理无久享；伦常乖舛，立见消亡。兄弟叔侄，须分多润寡；长幼内外，宜法肃辞严。听妇言，乖骨肉，岂是丈夫；重资财，薄父母，不成人子。嫁女择佳婿，毋索重聘；娶媳求淑女，勿计厚奁。 yǔ jiān tiāo mào yì wú zhàn pián yi jiàn qióng kǔ qīn lín xū jiā wēn xù kè bó chéng jiā lǐ wú jiǔ xiǎng lún cháng guāi chuǎn lì jiàn xiāo wáng xiōng dì shū zhí xū fēn duō rùn guǎ zhǎng yòu nèi wài yí fǎ sù cí yán tīng fù yán guāi gǔ ròu qǐ shì zhàng fū zhòng zī cái bó fù mǔ bù chéng rén zǐ jià nǚ zé jiā xù wú suǒ zhòng pìn qǔ xí qiú shū nǚ wù jì hòu lián.

温恤：体贴抚慰。

乖舛：违背，不顺遂。

厚奁：丰厚的嫁妆。

和做小生意的挑贩们交易，不要占他们的便宜，看到穷苦的亲戚或邻居，对他们要体贴抚慰。对人刻薄而发家的，绝没有长久享受的道理。行事违背伦常的人，很快就会消亡。兄弟叔侄之间要互相帮助，富有的要资助贫穷的；一个家庭要有严正的规矩，言辞应庄重。听信妇人挑拨，而伤了骨肉之情，哪里配做一个大丈夫呢？看重钱财，而薄待父母，不是为人子女的道理。嫁女儿，要为她选择贤良的夫婿，不要索取贵重的聘礼；娶媳妇，须求贤淑的女子，不要贪图丰厚的嫁妆。 hé zuò xiǎo shēng yì de tiāo fàn men jiāo yì bù yào zhàn tā men de pián yi kàn dào qióng kǔ de qīn qi huò lín jū duì tā men yào tǐ tiē fǔ wèi duì rén kè bó ér fā jiā de jué méi yǒu cháng jiǔ xiǎng shòu de dào li xíng shì wéi bèi lún cháng de rén hěn kuài jiù huì xiāo wáng xiōng dì shū zhí zhī jiān yào hù xiāng bāng zhù fù yǒu de yào zī zhù pín qióng de yī gè jiā tíng yào yǒu yán zhèng de guī ju yán cí yīng zhuāng zhòng tīng xìn fù rén tiǎo bō ér shāng le gǔ ròu zhī qíng nǎ lǐ pèi zuò yī gè dà zhàng fu ne kàn zhòng qián cái ér bó dài fù mǔ bù shì wéi rén zǐ nǚ de dào li jià nǚ ér yào wèi tā xuǎn zé xián liáng de fū xù bù yào suǒ qǔ guì zhòng de pìn lǐ qǔ xí fù xū qiú xián shū de nǚ zǐ bù yào tān tú fēng hòu de jià zhuāng. O3pSKX7pWNno9rSz6zDNOja/RVnD/ytHhAJslm/GJScDi+pz0AeN2Pge9lkPV0Vz